หมวดสิว

สิวที่ไม่ธรรมดา(Uncommon acne) เป็นอาการทางคลินิกของความผิดปกติของต่อมไขมัน (Sebaceous gland) ที่พบได้ไม่บ่อย และมีสาเหตุจากอย่างอื่นที่นอกเหนือจากสาเหตุที่พบบ่อยที่ทำให้เกิดสิว(นอกเหนือจากฮอรโมนเพศ การติดเชื้อแบคทีเรีย P.acne ) โดยจะนำเสนอเป็นบทคัดย่อย่อยๆ และแบ่งเป็น 2 ภาคนะครับ เพราะเนื้อหาค่อนข้างมากทีเดียว (ในตอนที่ 1 นี้จะพบได้บ่อยกว่าตอนที่ 2)
1. สิวในผู้สูงอายุ (Senile or solar comedone,Favre’-Rachouchot’s disease): มักพบในคนสูงอายุที่โดนแสงแดดมากๆ และนานๆ เช่น ชาวนา ชาวสวน มักพบเป็นสิวอุดตันหัวปิด บริเวณรอบๆ ตาและโหนกแก้ม และอาจจะขยายเป็นสิวหัวเปิด ไม่มีลักษณะเป็นสิวอักเสบ บวมแดง โดยเชื่อว่าเกิดจากแสงแดดไปทำลายเนื้อเยื่อรอบๆรูขุมขน จึงทำให้รูขุมขนกว้างและผิดปกติ

ตัวอย่างคนไข้เป็นสิวจากแสงแดด(solar comedone) ในคนสูงอายุ

การรักษา: กดสิว ทายาละลายสิวอุดตัน กลุ่มเรตินอยด์ หรือรับประทานยากลุ่มเรตินอยด์กรณีที่เป็นรุนแรงและจำนวนมาก รูขุมขนที่กว้างอาจจะต้องกรอผิวด้วยการทำMicrodermabrasion,จี้ไฟฟ้า,ลอกออกด้วยการทำ Chemical peeling,IPL เพื่อให้รูขุมขนเล็กลง

2. สิวจากการกดทับ(Acne mechanica) โดยสาเหตุมักจะเกิดจากการกดทับนานๆ การดึงรั้ง การถูที่ผิวหนัง ที่ทำซ้ำกันบ่อยๆ ทำให้เกิดการหนาตัวของหนังกำพร้า(Hypercornification) ทำให้รูขุมขนอุดตัน จึงมักจะเกิดเป็นสิวอักเสบ นูนแดง หรือสิวหัวหนอง มักพบได้บ่อยในบริเวณก้น เอว(ตามขอบกางเกงใน) คาง ใต้ตา( ขอบแว่น) หลัง แก้มข้างใดข้างหนึ่ง(กรณีที่ชอบนอนตะแคงข้างนั้นบ่อยๆ)

ตัวอย่างสิวกดทับที่แผ่นหลัง(acne mechanica)

การรักษา: หลีกเลี่ยงพฤติกรรมดังกล่าว ส่วนยาที่ใช้รักษา จะรักษาเช่นเดียวกับการรักษาสิวทั่วไป

3. สิวจากเครื่องสำอาง(Acne cosmetica) มักเกิดในสตรีวัยกลางคน เชื่อว่าครีมที่ใช้เป็นเครื่องสำอางบนใบหน้าเป็นเวลานานกระตุ้นให้เกิดสิวได้ มักพบจากเครื่องสำอางที่มีส่วนประกอบของ Olive oil,white pitrolatum,lanolin,butyl stearate,isopropyl myristate,sodium lauryl sulfate,lanolin alcohol และ oleic acid โดยมักพบเป็นสิวอุดตันหัวปิด บริเวณคาง แก้ม และอาจจะเกิดการอักเสบเป็นหนองได้ มักพบว่ายิ่งใช้เครื่องสำอางปกปิด ก็ยิ่งจะเป็นมากขึ้น

ตัวอย่างสิวจากเครื่องสำอาง(Acne cosmetica)

การรักษา: หลีกเลี่ยงเครื่องสำอางประเภทครีม ที่มีส่วนประกอบของสารดังกล่าว นานมากกว่า 6 เดือน แล้วเปลี่ยนเครื่องสำอาง หรือหยุดใช้ชั่วคราวจนกว่าจะหาย แนวทางการรักษาก็เหมือนกับการรักษาสิวอุดตัน และสิวอักเสบทั่วไป

4. สิวจากผลิตภัณฑ์ล้างหน้า(Acne detergicans) มักเกิดจากสบู่ล้างหน้าที่มีส่วนประกอบของ Tars,sulfur,ยาปฏิชีวนะ ( เช่น Hexachlorphene) หรือสบู่ที่มีฤทธิ์ทำให้เกิดสิว(comedogenic agents) และจะเป็นมากถ้าล้างหน้าบ่อยๆ เกิน 4 ครั้งต่อวัน มักจะเป็นสิวอุดตันหัวปิด กระจายสม่ำเสมอในบริเวณคาง และแก้ม

ตัวอย่างสิวจากผลิตภัณฑ์ล้างหน้า(Acne detergicans)

การรักษา: หลีกเลี่ยงการใช้สบู่ล้างหน้าดังกล่าว ลดการล้างหน้าบ่อยๆ และทาครีมละลายสิวอุดตัน กลุ่มวิตามินเอ หรือรับประทานยากลุ่มเรตินอยด์ร่วมด้วย

5. สิวจากอาชีพบางอย่าง(Occupational acne) มักเกิดในคนงานที่ทำอาชีพบางอย่าง ที่สารเคมีในโรงงานกระตุ้นให้เกิดสิวได้ เช่น โรงงานอุตสาหกรรมทำน้ำมัน โรงกลั่นน้ำมันปิโตรเลียม คนงานทำถนน(ถนนลาดยาง ลูกรัง) โรงงานกลั่นน้ำมันดิน(Coal tars) สิวที่เกิดมักจะอักเสบ ตามรูขุมขน โดยมักจะเกิดหลังทำงานลักษณะนี้มากกว่า 6 สัปดาห์ พบบ่อยในตำแหน่งที่สัมผัสกับสารเคมีดังกล่าว เช่น ต้นแขน ขา

ตัวอย่างสิวจากอาชีพในโรงงานกลั่นน้ำมัน Oilve oil (Occupational acne

การรักษา: หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารดังกล่าว ใส่เสื้อผ้าให้ปกปิดมิดชิด และทำความสะอาดร่างกายและเสื้อผ้าหลังเลิกทำงาน ส่วนยาที่ใช้ได้ผล ได้แก่กลุ่มยารับประทาน Isotretinoin เนื่องจากยาแก้อักเสบ หรือยาปฏิชีวนะมักจะไม่ได้ผล

6. สิวก่อนมีประจำเดือน (Premenstrual acne) พบได้บ่อยมาก ประมาณ 2 ใน 3 ของผู้ป่วยหญิงที่เป็นสิว มักจะเกิดในช่วง 1 สัปดาห์ก่อนมีประจำเดือน เพราะมีการคั่งของน้ำในร่างกายจากภาวะฮฮร์โมนเพศหญิง ทำให้รูเปิดของต่อมไขมันเล็กลง จึงทำให้การระบายไขมันจากต่อมไขมันไม่ดี จึงเกิดการอุดตัน ทำให้เกิดสิวอักเสบ หรือสิวหัวหนองได้ มักเกิดในบริเวณที่มีต่อมไขมันมาก เช่น คาง ร่องจมูก หัวคิ้ว แก้ม แต่ที่พบได้บ่อยๆ คือสิวรอบปาก

ตัวอย่างสิวก่อนมีประจำเดือน (Premenstrual acne)

การรักษา:ให้การรักษาเหมือนการรักษาสิวอักเสบทั่วไป สิวประเภทนี้มักจะไม่รุนแรง ไม่กี่วันสิวก็จะยุบหรือหายเป็นปกติ ( อย่าแต่มักจะทำให้ผู้หญิงขาดความมั่นใจหรือกังวล ถ้าจะป้องกันมิให้สิวบริเวณรอบปากขึ้นบ่อยๆ ทุกเดือนในในช่วงที่มีรอบเดือน บางครั้งแพทย์จะแนะนำให้รับประทานยาคุมกำเนิดเพื่อปรับระดับฮอร์โมน หรืออีกทางเลือกหนึ่งคือการฉีดเมโสที่ส่วนประกอบของยาคุมกำเนิดรอบปาก หรือที่เรียกว่าเมโสรักษาสิวรอบปาก ก็จะทำให้ปัญหานี้ดีขึ้นได้

เรียบเรียงและค้นคว้าใหม่โดย นพ.จรัสพล รินทระ